ကရင္ျပည္နယ္ ဇြဲကပင္ ဖားစည္သံ ဒံုးယိမ္းအကနဲ့ ညေနခင္း

တုိင္းရင္းသားလူမ်ဳိးမ်ား၏ ႐ိုးရာဓေလ့ထံုးတမ္းစဥ္လာမ်ား၊
အေျခခ်ေနထိုင္မႈမ်ား၊ သဘာ၀အရျဖစ္တည္ ေနေသာ ေဒသႏၲရ အလွအပမ်ားႏွင့္ အျခားစိတ္၀င္စားဖြယ္ရာ အေၾကာင္းအရာမ်ား ကိုျဖဴစင္ေသာ စာေပ ေစတနာျဖင့္ စာဖတ္ပရိသတ္မ်ား ဗဟုသုတရေစႏိုင္ရန္အတြက္ ဖလား၀ါးနယူးစ္ဂ်ာနယ္ Myanmar Discovery က႑ေလး၌ ခရီးသြားေဆာင္းပါးမ်ား ေရးသားခဲ့သည္မွာ ရွစ္ပုဒ္ပင္ေျမာက္ခဲ့ေလၿပီ။၂၀၁၀ျပည့္ႏွစ္ ဇန္န၀ါရီ ၅ ရက္ထုတ္စာေစာင္၌ အင္း႐ိုးရာ၊ အင္းဓေလ့ႏွင့္အင္းသူအင္းသား အင္းအလွမ်ား (၂)ေဆာင္းပါးေရးသားအၿပီးမွာ လုပ္ငန္းတာ၀န္မ်ားျဖင့္ ခရီးလမ္းပန္းမ်ားေနခဲ့ရ၍ စာေရးသားျခင္း အဆက္ ျပတ္သြားခဲ့ရသည္။

စာေရးဆက္ျပတ္သြားေပမယ့္လည္း Myanmar Discovery က႑ေလးကေတာ့ ကြၽန္ေတာ္၏ စိတ္အစဥ္တြင္ အၿမဲစြဲထင္ကာ ေနရာယူေန လ်က္ပင္ျဖစ္သည္။ စိတ္ထဲတြင္ အၿမဲစြဲထင္ အမွတ္ရေနမႈ ေၾကာင့္လည္း ယခုလို ဆက္လက္ေရးသားျဖစ္ေနရ ျခင္းျဖစ္သည္။ အခုလိုေရးသားျဖစ္လာရျခင္းအေၾကာင္း အျပင္ အျခား အေၾကာင္းတစ္ခ်က္ကလည္း ရွိေနသည္။ ထိုအေၾကာင္းကေတာ့ ငယ္စဥ္ကတည္းက အစ္ကိုတစ္ေယာက္ကဲ့သုိ႔
ရင္းႏွီးကြၽမ္း၀င္ခဲ့ေသာ ဦး ကိုကို(ကိုကို-စက္မႈတကၠသုိလ္)က ကြၽန္ေတာ္၏ ခရီး သြားေဆာင္းပါးမ်ားကို ေစတနာသန္႔သန္႔ျဖင့္ ေနရာ ေပးအားေပးကာ အဆက္မျပတ္ေရးသားႏိုင္ရန္ တုိက္တြန္းအႀကံေပး တြန္းအားေပးေနျခင္းေၾကာင့္ ကြၽန္ေတာ့္မွာ ပိုမိုအားတက္စိတ္၀င္စားလာကာ ယခုကဲ့သုိ႔ ၾကိဳးစားေရးသားျဖစ္ခဲ့ရျခင္းျဖစ္သည္။

၂၀၁၀ျပည့္ႏွစ္ ဇန္န၀ါရီလ ေန႔တစ္ေန႔ဇြဲကပင္ေျမကိုေရာက္ေတာ့ ေဟမန္ကာလ ေဆာင္းရာသီျဖစ္ေန၍ နံနက္ေစာေစာအေအးဓာတ္ က ပိုေနၿပီး ေန႔ပိုင္းေရာက္ျပန္ေတာ့ အပူဓာတ္က သိသိသာသာ လြန္ကဲေနသည္ကို ကြၽန္ေတာ္တုိ႔ ခံစား ေနရသည္။ ယေန႔ကမၻာႀကီး၏ ရာသီဥတုျဖစ္စဥ္ေျပာင္း လဲလာေနမႈႏွင့္အတူ ကြၽန္ေတာ္တုိ႔ႏုိင္ငံ၏ ရာသီဥတု ျဖစ္စဥ္မ်ားသည္လည္း ႏွစ္စဥ္ သိသိသာသာေျပာင္းလဲ လာေနသည္ကို ယေန႔ကြၽန္ေတာ္တုိ႔ မ်က္၀ါးထင္ထင္ ေတြ႕ႀကံဳခံစားေနရၿပီျဖစ္သည္။ ကရင္ျပည္နယ္သုိ႔ ေရာက္တုိင္း ကရင္ျပည္ နယ္၏ အထင္ကရ ဇြဲကပင္ေတာင္ႀကီး၊ ေဒါနေတာင္ တန္းႀကီး၊ ေကာ့ဂြန္းဂူ၊ သာမညေတာင္ႏွင့္ ကရင္တုိင္း ရင္းသားလူမ်ဳိးမ်ားကိုေတြ႕ျမင္ေနရ၍ ကရင္တုိင္းရင္း သားမ်ားအေၾကာင္းကို အစဥ္အၿမဲစိတ္၀င္စားမိကာ ကရင္ျပည္နယ္ႏွင့္ ကရင္တုိင္းရင္းသားမ်ားအေၾကာင္း ကို စာေရးခ်င္စိတ္က တဖြားဖြား ေပၚလာေတာ့သည္။

ဒါေၾကာင့္လည္း အခုတစ္ေခါက္ေတာ့ ကရင္ျပည္နယ္ အေၾကာင္းႏွင့္ ကရင္တုိင္းရင္းသားတုိ႔၏အေၾကာင္းကို တေစ့တေစာင္းေလ့လာ၍ ေရးသားမည္ဟု ဆံုးျဖတ္ မိသည္။ ထိုဆံုးျဖတ္ခ်က္ႏွင့္အတူ အခ်ိန္တိုအတြင္း ကြၽန္ေတာ္စူးစမ္းေလ့လာေမးျမန္းမိသေလာက္ အေၾကာင္း အရာအခ်ဳိ႕ကို တင္ျပရေသာ္...ကရင္ျပည္နယ္သည္ ေတာင္တန္းေတာင္ ကုန္းမ်ားႏွင့္ လွ်ဳိေျမာင္ခ်ဳိင့္၀ွမ္းမ်ား အလြန္ေပါမ်ားၿပီး ေျမျပန္႔လြင္ျပင္အလြန္နည္းပါးေသာ ထူးျခားသည့္ ျပည္နယ္တစ္ခုျဖစ္ေနသည္ကို ဦးစြာပထမေလ့လာ မွတ္သားမိသည္။ ကရင္ျပည္နယ္၌ အထင္ကရရွိလွ ေသာ ၂၉၇၃ေပျမင့္သည့္ ဇြဲကပင္ေတာင္ႏွင့္ ေတာင္ မွေျမာက္သုိ႔ တန္းလ်က္ရွိေနသည့္ ၆၈၂၂ေပျမင့္မား သည့္ ေဒါနေတာင္တန္းႀကီးသည္ ကရင္ျပည္နယ္၏ သာယာလွပေသာ သဘာ၀ ေတာေတာင္အလွကို ေဖာ္က်ဴးေနသည္။ ထုိ႔အျပင္ ကရင္ျပည္နယ္၏ အသည္းႏွလံုးျဖစ္သည့္ သံလြင္ျမစ္ထဲသုိ႔လည္း ထုိင္းႏိုင္ငံ မဲေဆာက္ ၿမိဳ႕ႏွင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံ ကရင္ျပည္နယ္ ျမ၀တီၿမိဳ႕တုိ႔အၾကား ကို
နယ္နိမိတ္တစ္ခုအျဖစ္ သတ္မွတ္ကာ စီးဆင္းလ်က္ ရွိသည့္ ေသာင္ရင္းျမစ္ သုိ႔မဟုတ္ သူးမြဲ သုိ႔မဟုတ္ နမ့္မယ္မြိဳင္ျမစ္ႀကီးသည္ လည္း တသြင္သြင္စီးဆင္းေန သည္မွာ သာယာလွပလြန္းလွသည္။

ကရင္ျပည္နယ္အတြင္း ေနထုိင္ၾကေသာ ကရင္မ်ားကို အေရွ႕ပိုးဟုလည္းေကာင္း၊ ျမစ္၀ကြၽန္းေပၚတြင္ ေနထုိင္ၾကေသာ ကရင္မ်ားကို အေနာက္ပိုး ဟုလည္းေကာင္း ေခၚတြင္ၾကသည္။ စေကာကရင္မ်ားသည္ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ေနရာေဒသအႏွံ႔အျပား၌ ပ်ံ႕ႏွံ႔ေနထိုင္ၾကသည္ဟု မွတ္တမ္းမ်ားအရ သိရသည္။
ကရင္တုိင္းရင္းသားတုိ႔သည္ မိမိကိုယ္ကိုယ္ မိမိ ကရင္ဟု ေခၚေ၀ၚျခင္းမရွိခဲ့ပါ။ ကရင္ဟူေသာ အမည္မွာ အမ်ားကၿခံဳငံုေခၚေ၀ၚေသာ အမည္သာျဖစ္သည္။ ကရင္တုိင္းရင္းသားမ်ားက မိမိကုိယ္ကိုယ္ ေခၚေ၀ၚေသာ အမည္အခ်ဳိ႕ကို တင္ျပရလွ်င္...
စေကာ(စေ၀ွာ္) - ပြာကေညာ
ပိုး - ဖလံု
ကယား(ကရင္နီ) - ကယား
ဘြဲ - ဘယာ(ဗ်ာ)
ပေဒါင္ - ကယန္းဟု ကိုယ့္ကိုယ္ကိုယ္ ေခၚေ၀ၚသံုးႏႈန္းၾကသည္ကို ေလ့လာသိရွိရျပန္သည္။

ကရင္တုိင္းရင္းသားတုိ႔သည္ ဘိုးစဥ္ေဘာင္ ဆက္ေျပာစမွတ္ျပဳခဲ့ေသာ ဒ႑ာရီႏွင့္ပံုျပင္မ်ားစြာရွိခဲ့ သည္ကိုလည္း ေတြ႕ရွိရျပန္သည္။ ထိုပံုျပင္မ်ားထဲမွ ကရင္ႏွင့္ ဗမာတူညီသည့္ စေကာကရင္ဘာသာအသံ ထြက္ပံုျပင္အခ်ဳိ႕ကို ၾကည့္ပါကလည္း-
(၁) ေဘာသုိေဒါ့သာမီး - က်ားဆရာေၾကာင္
(၂) ဖီးမူမာဆူးဘူး လယ္လားပို - ေရႊလမွာ ယုန္၀ပ္ လို႔ ဆန္ဖြပ္သည့္ အဘိုးအို
(၃) ထယ္ကြဲအေဂ - ရွင္ေမြးလြန္းႏွင့္ မင္းနႏၵာ
(၄) ဖိုးဟဲေဒါ့အမိုးယား - မယ္ေထြးေလး
ဆိုသည့္ ပံုျပင္မ်ားကို ၾကည့္ပါက ကရင္တုိင္းရင္းသား မ်ားႏွင့္ ဗမာလူမ်ဳိးတို႔၏ ယဥ္ေက်းမႈစာေပမ်ားသည္ အလြန္နီးစပ္လွသည္ဟု မွတ္ယူႏုိင္ေပသည္။

ကရင္တုိင္းရင္းသား စာေရးဆရာတစ္ဦး ျဖစ္သူ ေစာေအာင္သိန္း(ယဥ္ေက်းမႈ)က ကရင္ႏွစ္ သစ္ကူးေန႔ႏွင့္ ကရင္႐ိုးရာ ခ်ည္ျဖဴဖြဲ႕မဂၤလာအေၾကာင္း ကို ေျပာျပရာတြင္ "ကရင္ႏွစ္သစ္ကူးပြဲေတာ္ကို ေရွး ယခင္ကတည္းက ႏွစ္စဥ္ျပာသုိလဆန္း ၁ ရက္မွာ က်င္းပၾကပါတယ္။ ကရင္တုိင္းရင္းသားေတြဟာ လယ္ ယာလုပ္ငန္းေတြ ၿပီးသြားၿပီးေနာက္ စပါးေပၚခ်ိန္မွာ ေကာက္ဦးသီးႏွံေတြကို စားေသာက္ၾကၿပီး ေကာက္ သစ္စားပြဲေတြကို ၿမိဳ႕အလိုက္၊ နယ္အလိုက္၊ ရြာအလိုက္ က်င္းပၾကရင္းက ႏွစ္သစ္ကူးပြဲေတာ္ကို က်င္းပလာၾက တာျဖစ္တယ္။ စပါးေစာင့္နတ္သမီးကို ပူေဇာ္ျခင္းလုိ႔ လည္းေခၚတယ္။ အဲဒီပြဲေတာ္မွာ ႐ိုးရာလက္ေ၀ွ႕ပြဲေတာ္ နဲ႔ အျခားေပ်ာ္ပြဲရႊင္ပြဲေတြကိုလည္း ထည့္သြင္းက်င္းပ ေလ့ရွိၾကတယ္။ ေတာင္ေပၚေဒသမွာေနတဲ့ ကရင္ ေတြက ေတာင္ယာလုပ္ငန္းၿပီးရင္ ႐ိုးရာအ႐ိုးေကာက္ပြဲ က်င္းပေလ့ရွိပါတယ္။ အဲဒါၿပီးရင္ ႐ိုးရာႏွစ္သစ္ကူး ပြဲေတာ္ကို ဆက္လုပ္ၾကတယ္" ဟု သူကရွင္းျပသည္။

ဘိုးဘြားေဆြစဥ္မ်ဳိးဆက္ အဆက္ဆက္မွ ယံုၾကည္ျမတ္ႏိုး တန္ဖိုးထားကာ ထိန္းသိမ္းလာလ်က္ ရွိေသာ ႐ိုးရာဓေလ့မ်ားအနက္မွ၀ါေခါင္လအတြင္း၌ က်င္းပၾကသည့္ ခ်ည္ျဖဴဖြဲ႕မဂၤလာအေၾကာင္းကို ၎င္းက ဆက္လက္ေျပာျပရာတြင္ "ကရင္တုိင္းရင္းသားေတြ ဟာ ေရွးအခါက ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္းကို အုပ္စုသံုးစုခြဲၿပီး ဆင္းသက္လာရာက ကြဲကြာသြားၾကၿပီး ေနာင္ျပန္ဆံု တဲ့အခါ တစ္စုႏွင့္တစ္စု ျပန္ဆံုေတြ႕ရင္ မွတ္မိေနၾက ဖို႔အတြက္ လက္မွာ ခ်ည္ျဖဴမ်ား ခ်ည္ေႏွာင္ၾကရျခင္း ျဖစ္တယ္။ အဲဒီလိုလုပ္ေဆာင္ျခင္းျဖင့္ မိစၦာေကာင္ မ်ား၊ မေကာင္းဆိုး၀ါးမ်ား၊ ေရာဂါဘယမ်ား မ၀င္ေစ ရန္နဲ႔ ကုိယ့္ရဲ႕လိပ္ျပာမလြင့္ေစရန္အတြက္လည္း ျပဳလုပ္ ၾကရျခင္းျဖစ္တယ္။ အဲဒါကို မိသားစုအလုိက္၊ ၿမိဳ႕အလိုက္၊ ရြာအလုိက္ ျပဳလုပ္ၾကတယ္"ဟု ထပ္မံေျပာျပသည္ကို နားေထာင္ရသည္မွာ စိတ္၀င္စားဖြယ္ ေကာင္းလွသည္။

ကရင္တုိင္းရင္းသားတုိ႔၏ ႐ိုးရာအကႏွင့္ ဂီတအေၾကာင္းကိုလည္း ေလ့လာၾကည့္ရာ ကရင္ဒံုး ယိမ္းအကသည္ စိတ္ဓာတ္ကို လြန္စြာရႊင္လန္းတက္ ကေစေသာ အကတစ္မ်ဳိးျဖစ္သည္။ ၾကည့္ရသူအဖို႔ လည္း စိတ္ဓာတ္ကို တက္ၾကြေစကာ ကႀကိဳးကကြက္ မ်ားကလည္း စည္းခ်က္ႏွင့္အညီ ၿမိဳင္ဆုိင္ျမန္ဆန္လွ ေသာေၾကာင့္ အလြန္ၾကည့္၍ေကာင္းလွသည့္ အက ျဖစ္သည္။ ဒံုးယိမ္းအကႏွင့္တြဲဖက္၍ အသံုးျပဳေသာ တူရိယာပစၥည္းမ်ားကိုလည္း သဘာ၀မွရရွိေသာ သစ္၊ ၀ါးႏွင့္ တိရစၦာန္တို႔မွ ရရွိေသာ သားေရ၊ ဦးခ်ဳိတုိ႔ျဖင့္ အမ်ားဆံုး ျပဳလုပ္သံုးစြဲၾကသည္ကို ေလ့လာသိရွိရသည္။

ကရင္႐ိုးရာ တူရိယာမ်ားထဲမွ ကရင္တုိင္း ရင္းသားမ်ား အထြတ္အျမတ္ထားရာ ေရွးေဟာင္း႐ိုးရာ အေမြအႏွစ္ပစၥည္းတစ္ခုျဖစ္သည့္ ဖားစည္အေၾကာင္း ကိုလည္း ေလ့လာၾကည့္ရာ ဖားစည္ကို စေကာကရင္ တုိ႔က 'ကလို'ဟုလည္းေကာင္း၊ ပိုးကရင္မ်ားက 'ကလိုး' ဟုလည္းေကာင္း၊ ဘြဲႏွင့္ကယားတုိ႔က 'ကလူး'ဟုလည္း ေကာင္း အမ်ဳိးမ်ဳိးေခၚေ၀ၚၾကသည္။ အေနာက္တုိင္း သုေတသီတို႔က ေၾကးစည္ (Bronze Drum) ဟု ေခၚ ၾကသည္။ ကရင္တုိ႔သည္ ဖားစည္ကို ေရွးႏွစ္ေပါင္း ရာေထာင္ခ်ီေသာ ကာလကတည္းက သံုးစြဲခဲ့ၾကသည္ ဟု အဆုိရွိၾကသည္။ ဖားစည္ႏွင့္ပတ္သက္၍ ဆရာေစာေအာင္ သိန္းက ထပ္မံေျပာျပရာတြင္ "ဖားစည္မွာ အမ်ဳိးအစား သံုးမ်ဳိးရွိတယ္။ ၾကန္စုံဖားစည္(မဂၤလာဖားစည္)၊ စစ္ခ်ီ ဖားစည္နဲ႔ အမဂၤလာဖားစည္ဆိုၿပီး ရွိၾကတယ္။ မဂၤလာ ဖားစည္ကို မဂၤလာရွိတဲ့ေန႔ရက္ ပြဲေတာ္ေတြမွာ အသံုး ျပဳၾကတယ္။ စစ္ခ်ီဖားစည္ကိုေတာ့ ေရွးအခါက ကရင္ တုိင္းရင္းသားမ်ား စစ္ခ်ီတက္တဲ့အခါမွာ အသံုးျပဳၾက တယ္။ အမဂၤလာဖားစည္ကို နာေရးကိစၥေတြမွာ အသံုး ျပဳၾကတယ္။ အဲဒီအမဂၤလာဖားစည္ရဲ႕ အလယ္မ်က္ႏွာ ၀ိုင္းမွာ အမဂၤလာဖားစည္မွန္းသိေအာင္ အမွတ္အသား ေပးထားတယ္။ ဖားစည္ကို ေၾကးနီနဲ႔ သတၱဳတစ္မ်ဳိးနဲ႔ ေရာစပ္ထားတဲ့ သတၱဳမ်ဳိးနဲ႔ သြန္းလုပ္ရတယ္။ အဲဒီ သတၱဳနဲ႔အတူ ေရႊ၊ ေဘာ္၊ သြပ္၊ ခဲတို႔နဲ႔လည္း ေရာစပ္ ရတယ္။ ေရႊနဲ႔ေဘာ္ကေတာ့ စတိေလာက္ပဲ ေရာစပ္ ၾကတယ္။ ဖားစည္ဟာ တစ္ဖက္ပိတ္စည္မ်ဳိးျဖစ္တယ္။ ဖားစည္သြန္းလုပ္ၿပီးရင္ ဖားစည္ရဲ႕ မ်က္ႏွာျပင္အနား ပတ္လည္မွာ ဖား႐ုပ္လံုးေတြကို ပံုသဏၭာန္အမ်ဳိးမ်ဳိးနဲ႔ တန္ဆာဆင္ထားတယ္။ ဥပမာ-ဖား႐ုပ္ေတြဟာ တစ္ ေကာင္နဲ႔တစ္ေကာင္ ေရွ႕ေနာက္လုိက္ေနဟန္၊ တစ္ ေကာင္နဲ႔တစ္ေကာင္ မ်က္ႏွာခ်င္းဆိုင္ထုိင္ေနဟန္တုိ႔ ကို ေတြ႕ရတယ္။ အဲဒီဖားစည္ကို သာေရး၊ နာေရး ေတြမွာလည္း သူ႔ဖားစည္နဲ႔သူ အသံုးျပဳၾကတယ္။ အခု အခ်ိန္မွာ ဖားစည္ဟာ အနည္းငယ္သာ က်န္ရွိေတာ့ တဲ့အတြက္ ထိန္းသိမ္းသြားဖို႔လိုအပ္ၿပီး ယေန႔လူငယ္ မ်ားကလည္း ဖားစည္ရဲ႕အေၾကာင္းအရာနဲ႔ အသံုးျပဳပံု ေတြကို သိထားသင့္တယ္။

ဒါေၾကာင့္ ကရင္တုိင္း ရင္းသားေတြရဲ႕ ႐ုိးရာယဥ္ေက်းမႈအေမြအႏွစ္ျဖစ္တဲ့ ဖားစည္ကို မေပ်ာက္ပ်က္သြားေအာင္ ထိန္းသိမ္းဖို႔ တာ၀န္က အားလံုးမွာရွိၾကပါတယ္"လို႔ ဖားစည္အေၾကာင္း ႏွင့္ ဖားစည္၏တန္ဖိုး၊ ဖားစည္၏ေနာင္ေရးကို ေျပာျပ သည္မွာ မွတ္သားနာယူဖြယ္ရာတည္း...။ ဖားစည္သံတေ၀ေ၀ ဇြဲကပင္ေျမသုိ႔ ေဟမန္ကာလေဆာင္းရာသီမွာ ေရာက္တုန္းေရာက္ခိုက္ ကရင္တုိင္းရင္းသားတုိ႔၏ ႐ိုးရာဓေလ့ အလွအပမ်ားကို စိတ္၀င္စားစြာ ေလ့လာရင္း တစ္ညေနခင္း၀ယ္ ဇြဲကပင္ ေတာင္ႀကီး ေနာက္ခံျပဳကာ အကတုိက္ေနၾကေသာ ေနရာမွ ထြက္ေပၚလာသည့္ ျမဴးျမဴးၾကြၾကြဒံုးယိမ္း အကႏွင့္ ေတးသံသာမ်ားက ကြၽန္ေတာ့္၏ အိမ္အျပန္ ခရီးလမ္း၀ယ္ နားထဲတြင္စြဲထင္ကာ ၾကားေယာင္ျမင္ ေယာင္ေနမိေပေတာ့သည္။

Yangon Media Group မွကူးယူေဖာ္ျပသည္။