Stroke (ေလျဖတ္ျခင္း)

ေသြးေၾကာေပါက္ၿပီး ေလျဖတ္ပံုႏွင့္ ေသြးေၾကာပိတ္ဆို႕ၿပီး ေလျဖတ္ပံု

ေလျဖတ္ျခင္း
ေလျဖတ္ျခင္း (Stroke) ဟာ ဦးေႏွာက္ၾကြက္သားေတြကိုေထာက္ပံ့ေနတဲ့ေသြးေၾကာ ေပါက္ျခင္း (သို ့) ပိတ္ျခင္းေၾကာင့္ျဖစ္ရပါတယ္။ ေလျဖတ္ျခင္းရဲ ့ ဆိုးက်ိဳးေတြေနာက္ဆက္တြဲေတြကို အားလံုးသိၾကမွာပါ။ လူတစ္ေယာက္ဟာ ပံုမွန္မသန္စြမ္းေတာ့ဘဲ အိပ္ရာေပၚမွာေနသြားရဖို ့မ်ားပါတယ္။ အိပ္ရာေပၚမလဲွေတာင္ ပံုပ်က္ပန္းပ်က္နဲ ့ အသက္ရွင္သြားရမွာပါ။ ျဖစ္ျပီး မၾကာခင္မွာလည္း အသက္ဆံုးႏုိင္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ေလျဖတ္မွန္းသိျပီး ခ်က္ခ်င္းကုႏိုင္ဖို ့ ေအာက္ပါရိုးရွင္းတဲ ့ အခ်က္ကေလးေတြကို မွတ္ထားေစခ်င္ပါတယ္။

လူတိုင္းသိသင့္
ဦးေႏွာက္နဲ႔ အာရံုေၾကာ အထူးကုဆရာ၀န္ၾကီး တစ္ေယာက္ကေတာ့ ေလျဖတ္တယ္လို ့ သိသိရျခင္း ၃ နာရီအတြင္းလူနာဟာ ဆရာ၀န္နဲ ့ေတြ ့ခြင့္ရမယ္ဆိုရင္ ျပန္ေကာင္းနိုင္ပါတယ္လို ့ ေျပာပါတယ္။ ဆရာ၀န္ တစ္ေယာက္သာဆို ဒီလိုဘာျဖစ္လို႔ ျဖစ္မွန္းမသိ ျဖစ္တာကို ေလျဖတ္တာလို႔ ခ်က္ခ်င္းသိႏုိင္လို ့ ခ်က္ခ်င္းစမ္းသပ္ အတည္ျပဳႏုိင္ပါတယ္။ ျပီးေတာ့ အနည္းဆံုး ၃ နာရီအတြင္းမွာ လူနာကို ေဆးကုသမႈ ခံယူေစႏိုင္ရင္ လူနာဟာ ေ၀ဒနာမ်ိဳးစံု ခံစားရေတာ့မွာ မဟုတ္ပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ အနားမွာ ဆရာ၀န္တစ္ေယာက္မွ မရွိဘူးဆိုရင္ ဘယ္လိုလုပ္ၾကမလဲ။ ဒါေၾကာင့္ အားလံုးအတြက္ေရာ၊ ကိုယ့္အတြက္ပါ လူတိုင္းသိသင့္တဲ ့ေလျဖတ္ျခင္း ဟုတ္မဟုတ္ ခြဲႏုိင္တဲ ့ အခ်က္လြယ္လြယ္ေလးေတြကို ဆရာ၀န္ၾကီးက ေျပာျပေပးခဲ ့ပါတယ္။

ေလျဖတ္ျခင္းရဲ ့ ရုတ္တရက္လကၡဏာမ်ား
Stroke လို ့ေခၚတဲ ့ ေလျဖတ္ျခင္းဟာ ဦးေႏွာက္အတြင္းပိုင္း ေသြးေၾကာ တစ္ခုခုေပါက္လို ့၊ ဒါမွမဟုတ္ ပိတ္သြားလို ့ ဦးေႏွာက္တစ္ေနရာမွာ ေသြးမရေတာ့ဘဲ အလုပ္မလုပ္နိုင္တဲ ့ အတြက္ ခႏၶာကိုယ္ ထိခိုက္သြားတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဦးေႏွာက္မွာျဖစ္တဲ ့ေနရာေတြက တစ္ေယာက္နဲ႔တစ္ေယာက္ မတူတဲ႔အတြက္ ေလျဖတ္ျခင္းရဲ ့လကၡဏာေတြက တစ္ခါတစ္ေလမွာ ခြဲျခားရခက္ပါတယ္။ ကံဆိုးခ်င္လို ့ေဘးလူေတြက မသိ နားမလည္ရင္ေတာ့ လူနာသည္ ခ်က္ခ်င္းေသႏုိင္ပါသည္။

ဒီေတာ့ေလျဖတ္တာရဲ ့ လကၡဏာေတြ၊ လုပ္ရမွာေတြကို အဂၤလိပ္လို အတိုေကာက္မွတ္ခ်င္ရင္ သူ ့ေရာဂါရဲ ့နာမည္အတိုင္း STROKE လို ့မွတ္ႏိုင္ပါတယ္။ ျမန္မာလိုသိထားလဲ တူတူပါပဲ။ အရင္ဆံုး လူနာကို S,T,R ဆိုျပီး ၃ခုခိုင္းၾကည့္ပါ။
(S=Smile) လူနာကိုျပံဳးခိုင္းပါ။ (ပံုမွန္ျပံဳးသလိုျဖစ္ရဲ ့လား၊ ရြဲ႔ေန၊ ေစာင္းေနလားၾကည့္ပါ။)
(T=Talk) စကားေျပာခိုင္းပါ။
(R=Raise both arms) လက္ႏွစ္ဖက္ေျမွာက္ခိုင္းပါ။

ဒါေတြအကုန္ ေခ်ာေခ်ာေမြ ့ေမြ ့လုပ္ႏုိင္တယ္ဆိုရင္ေတာ့ STR ျပီးလို ့ ေသခ်ာသြားၿပီး။ တစ္ခုခုကို မလုပ္ႏုိင္ခဲ ့ဘူးဆိုရင္ေတာ့ (E=Emergency) အေရးေပၚျဖစ္လို ့ ေဆးရံုတင္မွရပါမယ္။ ေနာက္ထပ္ လကၡဏာတစ္ခုကိုလဲ ထပ္ၾကည့္နိုင္ပါေသးတယ္။ လူနာကို လွ်ာထုတ္ခိုင္းပါ။ လွ်ာဟာ လိမ္ေခါက္ပံုပ်က္ျပီး တစ္ဖက္ဖက္ကို ေစာင္းေနမယ္ဆိုရင္ေတာ့ ေလျဖတ္တာ ေသခ်ာပါတယ္။ ဒါဆိုရင္ေတာ့ လူနာဟာ အရမ္းစိုးရိမ္ရလို ့ အျမန္ဆံုး ေဆးကုသမႈခံယူရေအာင္ လုပ္ေပးပါ။ ဒီေတာ့ ဒီေဆာင္းပါးမွာပါတဲ ့အခ်က္ေတြကို သင္ကိုယ္တိုင္လဲ မွတ္သား၊ လက္လွမ္းမီသမွ်လဲ ေျပာျပမယ္ဆိုရင္ သင္အပါအ၀င္ ဒီအခ်က္ေတြသင္သိရင္ အသက္ေပါင္းမ်ားစြာရဲ႔ အသက္ေတြကို ကယ္ႏုိင္တဲ့အျပင္ ကိုယ့္ကိုယ္ကိုလည္း ကယ္တင္ႏုိင္မွာျဖစ္ပါတယ္။